چگونه بهشتی شویم

نظافتی برای بهشتی شدن

آیات قرآن و روایات معصومان (علیهم السلام)، مسلمانان را به ایجاد پایگاه های فرهنگی و ساختن مراکز عبادی و تعمیر آن، ترغیب کرده و به بیان آداب بهره‌گیری از مسجد و برکات و آثار سازنده دنیوی و اخروی آن پرداخته‌اند. آنچه در این مجال مورد توجه قرار خواهد گرفت اهمیت نظافت و سلامت ظاهری مساجد است:

 

مسجد خانه خدا

مسجد را با عنوان خانه خدا می شناسیم. جایی که مردم با خداوند خویش صحبت می‌کنند و فارق از دغدغه ‌های روزمره به آرامشی حقیقی دست می‌یابند. اما در این میان نباید فراموش ساخت که مساجد نمادی از دین ما و فرهنگ ما هستند. آنچه یک غیر مسلمان و یا حتی مسلمانان در بدو ورود متوجه آن می گردد نظافت و سلامت ظاهری مساجد است. متأسفانه در حفظ نظافت مساجد تلاش جدی صورت نمی گیرد. نمازگزاران تنها وظیفه خویش را نماز خواندن در مسجد و گوش فرادادن به روضه‌ها و تلاوت‌ها می‌دادند و سایر امور چون نظافت را بر عهده فردی که عنوان خادم مسجد را بر دوش کشیده است می ‌نهند. افرادی که اغلب با وجود سن زیاد این وظیفه سنگین را به دلائل مختلف مادی و معنوی پذیرفته ‌اند. اما نباید فراموش ساخت که هر انسانی وظیفه دارد علاوه بر حفظ نظافت شخصی خویش، نظافت عمومی را نیز رعایت کرده و در حد توان به تنظیف محیط پیرامون خویش توجه نماید.

اهمیت حفظ نظافت مسجد تا حدی است که پیامبر خدا (صلى الله علیه و آله) در بیان آنچه در شب معراج، بر برخى از درهاى بهشت، نوشته دید: «هر کس دوست دارد خوراک کِرم‌هاى زیرِ خاک نشود، مسجدها را نظافت کند». (بحار الأنوار: ج 8 ص 145 ح 67)

در روایتی دیگر رسول اعظم (صلی الله علیه و آله) بیرون بردن خاکروبه از مساجد را مهریه حوریان معرفی می‌نمایند:

«پیامبر خدا صلى الله علیه و آله به على علیه السلام: اى على! مهریه حوریان بهشتى را بپرداز: برطرف کردن مانع از سرِ راه و بیرون بردن خاکروبه از مسجد، مهریه حوریان بهشتى است». (تفسیر القرطبی: ج 16 ص 153)

«کسی که اخلاط سر و سینه خود را به احترام مسجد در مسجد نیندازد، بر دردی گذر نکند، مگر آنکه خدا آن درد را از او بردارد»

غبارروبی مساجد

یکی از اموری که در میان مسلمانان رایج است غبارروبی از مساجد می‌باشد. در ایامی خاص، گروهی خودجوش از میان مردمان هر محله گرد هم آمده و به نظافت مسجد و آماده‌سازی آن می پردازند. این امر که به طور معمول دو یا سه بار در سال اتفاق می‌افتد فضیلتی عظیم نزد خداوند متعال دارد. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) درباره فضیلت غبارروبی از مساجد چنین فرمودند:

«کسی که مسجدی را بروبد خدا برابر آن برایش پاداش آزاد کردن بنده ای را می نویسد و کسی که خاشاکی اندک ـ به اندازه آی که در چشم فرو رود ـ از مسجد بیرون برد، خدا برایش رحمت دنیا و آخرت را می نویسد. (المحاسن، ص 56)

در توصیفی زیبا از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) درباره این افراد چنین آمده است:

«کسانى که مسجد را غبارروبى مى‌کنند، همان هایى هستند که در بهشت، گل یاسَمَن مى‌چینند». (أخبار مکّة للفاکهی: ج 2 ص 128 ح 1287)

چنین فردی، جایگاهش تا حدی بالا می‌رود که حوریان مشتاق دیدارش خواهند بود:

امام صادق علیه السلام: «بهشت و حوریان، مشتاق کسى هستند که مسجدها را جارو و غبارروبى کند». (الاُصول الستّة عشر: ص 205 ح 189)

اما باید توجه داشت که این امر باید به صورت مستمر و در طی هفته انجام گیرد تا خانه خدا همواره تمیز و پاک از آلودگی‌ها باشد:

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: «هر کس در روز پنج‌شنبه و شب جمعه، مسجد را نظافت کند و گَرد و خاکى را که در چشم مى‌رود، بِروبَد، خداوندْ او را مى‌آمرزد». (تهذیب الأحکام: ج 3 ص 254 ح 703)

اهمیت حفظ نظافت مسجد تا حدی است که پیامبر خدا (صلى الله علیه و آله) در بیان آنچه در شب معراج، بر برخى از درهاى بهشت، نوشته دید: «هر کس دوست دارد خوراک کِرم‌هاى زیرِ خاک نشود، مسجدها را نظافت کند»

اقدامی عمومی

اگر هر کس وظیفه خویش بداند که مسجد را آلوده نساخته و در نظافت آن تلاش نماید دیگر هیچ مسجد و نماز خانه ‌ای کثیف نخواهد شد. دیگر هیچ وضوخانه ‌ای آلوده نمی گردد. دیگر بر فرش ‌ها و سنگ فرش ‌های مساجد باقیمانده خوراکی ‌ها، دستمال کاغذی و ... دیده نمی ‌شود. دیگر چادرهای نماز تانشده روی یکدیگر تلنبار نمی‌گردد. دیگر کتاب های دعا و قرآن و مهر در جای جای مسجد دیده نمی شود و در محل های مخصوص خود گذاشته می شود. در این صورت مسجد ظاهری آراسته یافته و هر کس از بودن در آن لذت می برد.

امام صادق (علیه السلام) در بیانی فرمودند:

«کسی که اخلاط سر و سینه خود را به احترام مسجد در مسجد نیندازد، بر دردی گذر نکند، مگر آنکه خدا آن درد را از او بردارد».

آری! کوچک ‌ترین اموری که ممکن است نظافت مسجد را از بین برد بایستی مورد توجه قرار گیرد. در این صورت است که می ‌توان چون گذشته ها مساجد را محلی برای تجمع جوانان، و راهی برای تبلیغ گسترده دین و مبارزه با تبلیغات دشمنان قرار داد.

 

نتیجه

مسجد خانه خداست. هر انسانی موظف است در حفظ و نگهداری آن تلاش نماید. نظافت مساجد از اموری است که هر زن و مرد مسلمانی باید بدان توجه ویژه نشان دهد. این امر از ضروریات دین اسلام بوده و روایات فراوانی در فضیلت آن از سوی ائمه معصومین (علیهم السلام) گزارش شده است.

 

منبع: فرهنگ نامه مسجد، آیت الله ری شهری